Pierwszy obrót to krok milowy w rozwoju dziecka i duże wydarzenie dla rodziców. Każdy rodzic na to czeka z niecierpliwością, ale też z niepewnością. Tak skomplikowana zmiana pozycji przez malucha to spore osiągnięcie i przekroczenie kolejnego etapu rozwoju psychoruchowego. Wraz z pierwszym obrotem w rodzicu budzą się wątpliwości: czy moje dziecko prawidłowo się obraca? Kiedy powinno zacząć się obracać? Czy nie obraca się za wcześnie? A może robi to za późno? Jak powinny wyglądają prawidłowe obroty na brzuch i plecy?

Każdy obrót, z pleców na brzuszek i z brzuszka na plecy, powinien być wykonywany w odpowiednim czasie. Warto zwrócić uwagę, czy dziecko jest odpowiednio przygotowane do wykonania obrotu i wiedzieć, jaka sytuacja powinna nas, rodziców, zaalarmować. Dlatego zawsze spotykając się z rodzicami, pokazuję dokładnie krok po kroku, jak powinien wyglądać taki obrót. Trenujemy to wspólnie nie tylko u dzieci, które powinny już podejmować próby takiej aktywności. Niezmiernie ważne jest, aby możliwie często korzystać z obrotów w trakcie czynności pielęgnacyjnych takich jak ubieranie czy zmiana pieluszki!

W dalszej części dowiesz się, czy Twoje dziecko obraca się we właściwy sposób. Opowiem także, jak go wspomagać przy pierwszych próbach i kiedy wybrać się do fizjoterapeuty, gdy zauważysz trudności z obracaniem.

Dlaczego obroty na brzuch i plecy są ważne i kiedy dziecko powinno się samodzielnie obracać?

Prawidłowo rozwijające się dziecko zaczyna się obracać z plecków na brzuszek na przełomie 5 i 6 miesiąca życia. Nabywa tą umiejętność i doskonali ją po to, aby w 6-8 miesiącu świadomie obracać się z brzucha na plecy. 

Co jest dziecku potrzebne, aby wykonać prawidłowy obrót? Najważniejsza rzecz to stabilna pozycja zarówno na plecach jak i na brzuchu. Dziecko po ukończeniu 3 miesiąca życia, leżąc na plecach, powinno utrzymać głowę w linii środka ciała, rączki bezproblemowo spotykają się nad klatką piersiową, nogi są uniesione nad podłożem i zgięte w stawach biodrowych do 90 stopni.

Niektóre dzieci zaczynają obracać się na brzuszek nawet w 3 miesiącu i nie ma w tym nic nieprawidłowego, jeżeli sam obrót jest wykonany poprawnie. Powinniśmy zasięgnąć porady, jeżeli dziecko wykonuje go poprzez odgięcie tułowia czy tylko przez jeden bok.

Kiedy dziecko może mieć trudności z obracaniem się? Gdy ma słabe mięśnie posturalne, nieprawidłową dystrybucję napięcia mięśniowego, w leżeniu na brzuchu bardzo mocno podnosi głowę do góry i wygina plecy w łuk. Nieprawidłowe podnoszenie, noszenie czy odkładanie, nadmierne korzystanie z leżaczka czy bujaczka, brak aktywności w pozycji leżącej zarówno na plecach jak i na brzuchu to sytuacje sprzyjające trudnością z obrotem. Tak samo jest, gdy rodzice nie proponują dziecku różnych aktywności na macie, nie kładą go na brzuszku czy zbyt wcześnie sadzają. To sytuacje sprzyjające występowaniu trudności z obrotem.

W leżeniu na brzuszku zdarza się, że głowa przeważy ciało dziecka na jedną stronę i pociągnie za sobą tułów. Przypadkowy obrót, taki jak zdarza się właśnie w 2 miesiącu życia, zawsze będzie zaczynał się od głowy. Głowa jest dla dziecka bardzo ciężką częścią ciała i, szczególnie na początku, trudno nad nią zapanować. To nie jest obrót w żaden sposób kontrolowany. 

Jak dziecko przygotowuje się do obrotu? Już w 3-4 miesiącu życia maluch podejmuje pierwsze próby rolowania. Celowy i świadomy obrót zaczyna się od miednicy. Dziecko specjalnie układa miednicę skośnie w stosunku do tułowia, aby dokonać obrotu. Rolowanie polega na delikatnym przekręcaniu się na boki. Taka aktywność pokazuje dziecku nowe perspektywy oglądania świata i wskazuje cel, do jakiego maluch ma dążyć, czyli do obrotu.

Jakie błędy najczęściej popełnia się podczas samodzielnego obracania dziecka? 

Gdy chcemy w bezpieczny i kontrolowany sposób wspomóc dziecko w wykonywaniu obrotów musimy wystrzegać się błędów pielęgnacyjnych, które powodują nieprawidłowe napięcie mięśniowe.

Zła technika podnoszenia dziecka, np. poprzez branie je pod pachy, może skutkować wyginaniem się dziecka i prężeniem. Jest to spowodowane niezapewnieniem odpowiednio dużej płaszczyzny podparcia w trakcie zmiany pozycji.

Przy zmianie pieluszki dłoń rodzica powinna znajdować się na wysokości kości krzyżowej dziecka w momencie, gdy chcemy podnieść jego pupę do góry. Sprawia to, że miednica malucha jest stabilna. Nie wolno podnosić dziecka za nóżki do góry ze względu na niedojrzałość stawów biodrowych. W trakcie tej czynności wykorzystaj rolowanie z boku na bok.

Zbyt długie trzymanie dziecka w jednej pozycji, np. w foteliku samochodowym lub leżaku uniemożliwia pracę mięśni posturalnych. Maluch, który zbyt długo przebywa w takim ułożeniu, nie będzie chciał leżeć na brzuszku, bo to dla niego będzie zbyt duży wysiłek.

Przeczytaj również mój post Dlaczego dzieci płaczą? Jak rozpoznać potrzeby malucha?

Jak bezpiecznie wykonać obroty na brzuch i plecy?

Jeśli chcesz obrócić swojego maluszka z pleców na brzuch, zacznij ruch od jego biodra. To wskaże mu właściwy kierunek, gdy będzie wykonywał pierwsze samodzielne próby obrotów. Jak więc wykonać obroty na brzuch i plecy?

Złap dłonią za biodro swojego dziecka i podciągnij nóżkę do brzuszka, delikatnie rotując miednicę. Drugą nogę malucha trzymaj w delikatnym wyproście. Przetocz do końca dziecko na wybraną stronę. Przy obrocie rączka dziecka, która znajduje się z tej samej strony, co zgięta noga, powinna pozostać w linii ciała, nie może zostawać z tyłu. Na końcu popraw rączki malucha, aby mógł się bez przeszkód podeprzeć.

Obrót z brzucha na plecy również powinien zaczynać się od biodra. Przygnij nóżkę malucha pod brzuszek, a rączkę po przeciwnej stronie wyprostuj. Swoją ręką zadbaj o to, aby główka przetoczyła się łagodnie. Popchnij zgiętą nogę w taki sposób, aby nadać dziecku kierunek obrotu. Ostrożnie pozwól pleckom przetoczyć się na podłoże i obrót wykonany!